در قرن پنجم پیش از میلاد شاهد ظهور فلسفه جدیدى در مستعمره یونانى الئا در جنوب ایتالیا هستیم که فلسفه اینان به الئایتیسم معروف گشت که این فلسفه را باید نطفه فلسفه خردگرایى محض یا Rationalism دانست موسس این مکتب زنوفان مىباشد

زنوفان در سال 570 قبل از میلاد در یونا یعنى قسمت آسیایى یونان باستان به دنیا آمد او در طى جنگهاى ایران و یونان از زادگاهش مهاجرت مىکند و به سیسیل پناهنده مىشود که بعدها در آنجا به عنوان موسس مدرسه الئیها شهرت مىیابد . بیشتر اطلاعات ما از زنوفان از قطعات شعر به جاى مانده از اوست

زنوفان لبه تیز اشعار خود را رو به اشعار اساطیرى هومر و هزوید مىکند آنها را به خاطر دو جنبه شان به سخره مىگیرد اعتراض اول زنوفان به هرودت و هزوید فروانى بىحد و حصر خدایان اشعار آنهاست جنبه دیگرى که زنوفان به شدت از آن انتقاد مىکند شیوه صورتگرى خدایان در این اشعار اساطیریست که در این اشعار اغلب خدایان به صورت انسانها فرض شده اند وبراى آنها صفاتى نظیر صفات انسانى تصور شده است  براى مثال او اعتراض خود را در جایى اینچنین بیان مىکند : اگر شیرها و اسبها قادر به نقاشى بودند خدایان را به شکل شیر و اسب مىکشیدند

براى زنوفان خدا یکى است و فاقد صورت انسانى داراى قدرت و بدون حرکت خداى او علت و سبب همه چیز است بدون اینکه نیاز داشته باشد کارى انجام دهد او بوسیله خرد بر همه جا سیطره دارد او خدا را به نوعى معادل با کیهان مىداند او همه جهان را یکى و خدایى مىداند زنوفان مىگوید اشیا و اجسام را نامهاى دیگرى از خدا هستند و درتوضیح غیر متحرک بودن خدا این مطلب را ذکر میکند که اگر خدا همه چیز است پس کجا مىتواند برود

همانطور که مشاهده شد زنوفان به نوعى وحدت وجود اعتقاد دارد که قرنها بعد ادامه این افکار نزد عقل گرایانى نظیر اسپینوزا مشاهده میکنیم

منبع.http://philosophers.atspace.com/xenophan.htm